Hongarije kiest bewust escalatie-strategie

Een diplomatieke rel tussen twee landen die deel uitmaken van de Europese Unie komt niet vaak voor. Dat het conflict zo hoog oploopt dat de ambassadeur van land A bijna tot ongewenst persoon wordt verklaard in land B en dat land B gelijktijdig zijn ambassadeur terugroept uit land A is best wel bijzonder.
Dat is wat er speelt tussen Hongarije en Nederland. Aanleiding is het interview van de Nederlandse ambassadeur Gajus Scheltema met het Hongaarse weekblad 168 óra. De ambassadeur gaat binnenkort met pensioen. In zijn afscheidsinterview vergeleek hij de terreur van moslimextremisten met de boodschap die de Hongaarse premier Viktor Orbán uitdraagt over migranten. Ze creëren op dezelfde manier een vijandbeeld, betoogde Scheltema. In sommige media werd dit vervolgens kort door de bocht samengevat met: Nederlandse ambassadeur vergelijkt Hongarije met IS-terroristen. Scheltema is niet meer welkom op het ministerie van buitenlandse zaken in Boedapest en Hongarije riep vrijdag zijn ambassadeur voor overleg terug uit Den Haag. Minister Koenders van buitenlandse zaken nam afstand van de vergelijking die de ambassadeur maakte. Of Nederland openlijk excuses zal aanbieden, zoals Hongarije eist, is onduidelijk.
De vergelijking is op z’n minst ‘een beetje dom’, zelfs in de context van het vraaggesprek waarin de uitspraak wel een stuk genuanceerder ligt. Maar ook dan blijft de vergelijking tussen het nationalistische beleid van Orbán en het moslimterrorisme een overbodige toelichting.
Jammer, want zonder die vergelijking snijdt de kritiek over het scheppen van een vijandbeeld jegens migranten wel degelijk hout, even los van de vraag of het op de weg van een ambassadeur ligt om hier de vinger op te leggen, en of hij dat op persoonlijke titel doet of namens de Nederlandse regering. Dankbaar greep de Hongaarse regering de uitglijder aan om er een grote zaak van te maken, zonder eerst opheldering te vragen, zoals van bondgenoten zou mogen verwacht.
Het gaat in deze zaak om meer dan een ongelukkige uitspraak van een ambassadeur. De Hongaarse reactie doet denken aan de manier waarop Turkije fel reageert op gebeurtenissen die haar niet zinnen, zie de diplomatieke rel tussen Nederland en Turkije in maart rond het bezoek van een Turkse minister naar Nederland om campagne te voeren voor het Turks referendum op 16 april.

Afleiding

Ook Hongarije lijkt bewust te kiezen voor een escalatie-strategie. In dit geval ook een mooie afleiding van de internationaal brede kritiek op het migrantenbeleid, waarover Brussel inmiddels juridische stappen heeft aangekondigd.
Orbán is een fan van Erdogan en lijkt zich te ontwikkelen tot een light-versie van de Turkse president. Hij heeft in zakenman/filantroop George Soros, wiens stichting zich het lot van migranten aantrekt, eenzelfde vijand gevonden als Fethullah Gülen dat is voor Erdogan. Een vergelijking die deze zomer door Hongaarse critici werd gemaakt rond de omstreden posteractie met antisemitische trekjes die was gericht tegen Soros die Hongarije in chaos zou storten.
Orbán die ook flirt met Poetin, was eind juni met een brede delegatie op bezoek in Turkije om de banden met Erdogan aan te halen. De Hongaarse premier distantieerde zich van kritiek van belangrijke EU-landen op de Turkse president.
Misschien is dit wel de winst van de Hongaars-Nederlandse diplomatieke rel. Die drukt ons nog eens met de neus op de feiten dat een EU-land, met in zijn kielzog Polen, Slowakije en Tsjechië, de zogenaamde Visegrad-vier, steeds verder oostwaarts afdrijft.

HMC, Opinie, 29 augustus 2017

Startpagina Journalist en Schaker

Overzicht Internationaal