WOZ: wel of niet bezwaar maken?
De huiskamervraag van dit moment: De WOZ-beschikking van de gemeente is binnen, moet ik nou wel of niet bezwaar aantekenen om minder belasting (OZB) te betalen? De WOZ, op een iets andere manier bekeken. Twee voorbeelden, veertien stellingen. Wel of geen bezwaar, u heeft zes weken.
WOZorro
Nog nooit was de drempel om bezwaar te maken zo laag voor de burger, dankzij de WOZ-bureaus. Zij nemen het voor de huiseigenaren op tegen een inhalige gemeente.
U voelt zich als burger via de WOZ bestolen? Geen nood, de WOZ-ridders bezorgen het geld terug. Kosten: nihil.
Het klinkt te mooi om waar te zijn. Maar op internet is er een ruime keuze uit deze weldoeners. Een greep uit het aanbod: Gratis! Bezwaar in twee minuten! Onze specialisten zijn WOZ-gediplomeerd!
Bij dit soort wervende teksten (WOZ-gediplomeerd is natuurlijk onzin) past enige argwaan, schuilt hier toch niet de firma List & Bedrog achter?
We kennen Zorro uit de film, de held die onbaatzuchtig onrecht bestrijdt. Bestaat er ook een WOZorro, in Nederland?
Ja, alleen wint hij niet altijd, maar wel in zeven van de tien gevallen. Dan krast hij met zijn degen de letters WO en de karakteristieke Z, zijn handelsmerk in het gemeentewapen.
Sprookjes bestaan niet en toch voltrekt zich iets wat er sterk op lijkt: de burger krijgt het geld terug, zonder inspanning, zonder tegenprestatie.
U denkt: de kans is dus groot dat ik te veel betaal, dat de waarde van mijn huis te hoog is geschat. U denkt ook: bovendien is de kans groot dat het onrecht ongedaan wordt gemaakt, zonder dat het mij een cent kost. Dus ik ben een dief van mijn eigen portemonnee als ik het er bij laat zitten? Toch?
Gratis bestaat niet
Hoe kan dat? Waar doen de onbaatzuchtige bestrijders (No cure no pay) van onrecht het dan van? Voor niets gaat de zon op, of volgens een oude volkswijsheid die maar al te vaak uit het oog wordt verloren: gratis bestaat niet.
Laten we stap voor stap onderzoeken hoe het precies in z’n werk gaat.
We onderscheiden drie partijen, hevig gechargeerd:
- De georganiseerde WOZ-misdaad – de gemeenten.
- De crimefighters – de WOZ-bureaus, de WOZorro’s.
- De slachtoffers – de huiseigenaren.
Stelling 1
De WOZ is te vergelijken met een snelheidscontrolemeter die door de overheid bewust niet goed is afgesteld waardoor veel te veel automobilisten op de bon vliegen.
Klein bier
Voorbeeld:
Een huis met een WOZ-waarde van 250.000 euro.
OZB-aanslag 250.000 x 0,125 procent = 312 euro.
In dit voorbeeld is het OZB-tarief het gemiddelde van de op dit punt duurste gemeente van Nederland (Appingedam) en de goedkoopste gemeente (Texel). Het OZB-tarief verschilt per gemeente.
Volgens de crimefighters ligt de WOZ-waarde van huizen in Nederland gemiddeld ruim 30.000 euro te hoog. Ervan uitgaande dat dit klopt, gaan we weer rekenen:
Werkelijke waarde: niet 250.000 maar na bezwaar 220.000 euro.
OZB-aanslag zou moeten zijn: 220.000 x 0,125 procent = 275 euro. Verschil: 312 – 275 = 37 euro. Met alle respect voor mensen die het vervelend vinden dit bedrag te veel te betalen: het is klein bier. Heeft Zorro niks beters te doen?
Toch gaat hij gretig op het onrecht af, gemaskerd, met zijn zwarte hoed en cape. De burger ziet hem niet, er is vaak alleen contact via telefoon en internet.
Wat zijn de gevolgen voor de drie partijen als WOZorro de beschikking met succes aanvecht?
– De slachtoffers, de burgers: krijgen hun geld terug, in dit voorbeeld 37 euro.
– De georganiseerde WOZ-misdaad (gemeenten): betalen het slachtoffer 37 euro terug. Betalen volgens een wettelijke regeling de crimefighters een vergoeding van 218 euro als het bij een bezwaarschrift is gebleven. Komt het tot een rechtszaak die de gemeente verliest, moet de gemeente de crimefighters aanvullend 437 euro betalen. Daarnaast heeft de gemeente te maken met de kosten van interne (en wellicht ook externe) medewerkers die aan de zaak hebben gewerkt.
– De crimefighters: zij nemen de complimentjes van de burger in ontvangst en verklaren nogmaals dat de dienstverlening geheel gratis is. ,,Nee mevrouw, hoeft echt niet, graag gedaan.” Van de gemeente ontvangen ze 218 euro, plus in geval van een gewonnen rechtszaak 437 euro erbij.
Dus de winnaars zijn:
Het aanvankelijke slachtoffer, de burger die zijn geld terugkrijgt, geheel gratis.
De crimefighters die een onkostenvergoeding van de gemeente ontvangen. 218 euro of 218 + 437 euro. Hiervan moeten de bedrijfskosten (kantoor, personeel) worden betaald, vermeerderd met de kosten van de zaken die verloren gaan. De crimefighters claimen dat zij zeventig procent van hun zaken winnen. Dus in dertig procent maken zij wel kosten, maar verdienen niks. De winstmarge per zaak kan dus nooit heel hoog zijn, want juristen zijn niet goedkoop en ook als zij routinematig en efficiënt te werk gaan, er gaat hoe dan ook tijd in elke zaak zitten. De belangrijkste pijlers van het verdienmodel moeten zijn: hoge omzet, hoog winstpercentage. Aan beide wordt voldaan.
En de verliezer is:
De gemeente die een veelvoud moet betalen voor het onrechtmatig aftroggelen van geld van de burger, plus de eigen kosten van ambtenaren/externe deskundigen.
Hoge pakkans
Stelling 2
De gemeente benadeelt vooral zichzelf door zich stelselmatig schuldig te maken aan een vergrijp. Een vergrijp te vergelijken met een eenvoudige winkeldiefstal. Een vergrijp met een hoge pakkans, een vergrijp waarvoor een flinke boete moet worden betaald.
Misdaad loont niet
Stelling 3
De gemeente draagt (onbedoeld) bij aan het succesverhaal van de crimefighters. De gemeente verdient het predicaat georganiseerde misdaad helemaal niet. Hiermee doen we de echte criminele sector tekort, op deze manier loont misdaad immers nooit.
Bewijs: WOZ deugt niet
Stelling 4
Het verdienmodel van de crimefighters: gratis dienstverlening en toch in staat hiermee een boterham te verdienen, dit is het ultieme bewijs dat de WOZ niet deugt, dat de uitvoering van de WOZ niet deugt, of beide.
Stelling 5
De crimefighters ondermijnen het voorzieningenniveau van de lokale samenleving. De gemeente voert slechts de wet uit, op basis van een model, daar rolt een prijskaartje van het huis uit. De crimefighters maken de burgers gek, zij profiteren ervan, parasieten zijn het, of sprinkhanen. Door hun toedoen moet het plaatselijke zwembad volgend jaar misschien dicht.
Zwaktes blootgelegd
Stelling 6
De crimefighters leggen de zwaktes van een falend systeem genadeloos bloot. Hulde! Het is toch niet hun schuld dat huiseigenaren stelselmatig worden bestolen.
Stelling 7
De crimefighters incasseren bedrijfsmatig vergoedingen die bedoeld zijn voor individuele burgers, om ze te beschermen tegen de overheid. Het is nooit de bedoeling van de regeling geweest om er via een bedrijfsmodel munt uit te slaan, zelfs niet als aan de voorwaarde van bescherming van de burger wordt voldaan.
Waarom niet rechtstreeks naar burger?
Stelling 8
Als de vergoeding voor bezwaarschrift- en proceskosten eigenlijk bedoeld is voor de burger, waarom ontvangt hij zelf die vergoeding niet als hij zonder inschakeling van de bureaus, zelf met succes een bezwaarschrift tegen een te hoge WOZ indient?
Stelling 9
Huiseigenaren klagen altijd. Omgekeerd werkt het immers ook: als de huizenprijzen snel stijgen, hobbelt de WOZ er op dezelfde manier in een traag tempo achteraan, en dan betalen ze in feite te weinig OZB. Over een langere periode heft het elkaar wel zo’n beetje op.
Tot zover de WOZ in relatie tot de OZB. Van de WOZ worden ook andere belastingen afgeleid, dus het bedrag van 37 euro moet eigenlijk worden verhoogd. De schade is groter, maar we blijven het hebben over tientjes, als het om huizen van 250.000 euro gaat. In ‘dure’ gemeenten of in geval van duurdere huizen kan de WOZ-schade verder oplopen, het kan dan om honderden euro’s gaan.
Erfbelasting
De WOZ is sinds 2010 ook gekoppeld aan de erfbelasting en dat vormt een veel grotere bedreiging, voor erfgenamen uit een risicogroep, zoals we in het tweede verhaal zullen lezen.
De draak loert geduldig op de erfenis
Voor erfgenamen met een beperkte vrijstelling erfbelasting kan een te hoge WOZ-waarde een echte killer zijn. Hiervan zijn al schrijnende voorbeelden in de media geweest. De koppeling WOZ/Erfbelasting, in 2010 ingevoerd, verenigt het slechtste van twee systemen.
Erfgenaam pas op, er ligt een draak op de loer, die klaar staat om uw erfenis te plunderen. Hij neemt geen genoegen met het wettelijke percentage, hij wil via de te hoge WOZ meer.
Voorbeeld:
We nemen als voorbeeld een huis van een overledene met een WOZ-waarde van 250.000 euro.
Berekening erfbelasting overige erfgenamen: (broer, zus, neef, nicht, oom, tante, buurvrouw, vriend(in) etc.).
Vrijstelling: 2000 euro. Een erfenis boven dit bedrag wordt als volgt belast:
30 procent over de eerste 118.000 euro: 30 x 1180 = 35.400 euro.
40 procent over de rest, 130.000 euro : 40 x 1300 = 52.000 euro.
Te betalen erfbelasting: 87.400 euro.
We gaan er weer vanuit dat de WOZ-waarde 30.000 euro te hoog is vastgesteld, dat is het gemiddelde uit de praktijk van de crimefighters.
WOZ-waarde na bezwaar: 220.000 euro.
Vrijstelling: 2000 euro.
30 procent over 118.000 euro: 30 x 1180 = 35.400 euro.
40 procent over 100.000 euro: 40 x 1000 = 40.000 euro.
Te betalen erfbelasting: 75.400 euro.
Geen klein bier meer
Verschil met het succesvol aanvechten van de WOZ-beschikking: 87.400 – 75.400 = 12.000 euro. (In dit voorbeeld zijn andere vermogensbestanddelen/schulden niet meegenomen, puur om de gevolgen van een te hoge WOZ op de aanslag erfbelasting te accentueren).
Dit is geen klein bier meer. Het voorbeeld maakt de enorme impact voor deze risicogroep erfgenamen duidelijk. Andere erfgenamen (echtgeno(o)t(e), partner, kind, ouder) hebben een veel hogere fiscale vrijstelling en dus een betere buffer tegen de WOZ-draak.
Als de buffer (fiscale vrijstelling) maar 2000 euro is en de WOZ-waarde tienduizenden euro’s te hoog en het belastingtarief 30-40 procent bedraagt, dan loopt de teller snel op.
Alert zijn in periode rouwverwerking
Dat kan nog erger worden als het huis door omstandigheden snel moet worden verkocht, dit kan de verkoopopbrengst verder drukken en het gat met de WOZ-waarde nog meer vergroten. Dat doet financieel pijn als de fiscus onverbiddelijk vasthoudt aan de WOZ-waarde en niet uitgaat van de feitelijke opbrengst.
Deze categorie erfgenamen moet dus, in een periode van rouwverwerking, op z’n hoede zijn. Het beneficiair aanvaarden van de erfenis is een optie, dat biedt een garantie tegen schulden die anders op het eigen vermogen verhaald kunnen worden. Of dat ook bescherming biedt tegen de WOZ-draak is de vraag. De WOZ-draak kan in theorie een negatief saldo van de erfenis positief maken, virtueel voor de erfgenaam, reëel voor de fiscus.
Zekerheid: erfenis verwerpen
Wie absoluut zekerheid wil, moet overwegen de erfenis te verwerpen, dat kan via een formulier bij de rechtbank, kosten 115 euro.
Elk risico is dan afgedekt. Als geen andere erfgenamen zich melden, of ook verwerpen (kosten 115 euro) om uit de klauwen van de WOZ-draak te blijven, vervalt de erfenis aan de Staat.
Stelling 10
Een erfenis verwerpen, alleen omdat er sprake is van een veel te hoge WOZ-waarde, dat is de waanzin ten top. Er zijn wel voorwaarden aan beneficiair aanvaarden of verwerpen verbonden. De erfgenaam mag geen ‘verboden handelingen’ verrichten. Wie zich hierin verdiept, stuit op zaken die de surrealistische schrijver Kafka niet heeft kunnen bedenken. Een ‘verboden handeling’ is bijvoorbeeld het afvoeren van de kleren van de overledene in een vuilniszak, geloof het of niet: hier is jurisprudentie over.
Minder onbaatzuchtig
Voor erfgenamen zijn de WOZ-crimefighters een uitkomst. Deze groep erfgenamen heeft immers veel meer te verliezen. De WOZ-bureaus zijn in WOZ/erfbelastingzaken minder onbaatzuchtig. Een grote speler op de markt vraagt bij een gewonnen WOZ-zaak, te vergelijken met ons voorbeeld, ongeveer 1200 euro voor de dienstverlening. Misschien verlangen ze deze bijdrage omdat erfbelastingzaken vaak complex zijn, extra expertise vergen. Maar dat betreft alleen de achtergrond. Technisch maakt het niet uit of je in relatie tot de OZB bezwaar maakt of in verband met de erfbelasting.
Liever schram dan beenbreuk
Stelling 11
De zwaar gedupeerden van de WOZ/erfbelasting sponsoren de geheel gratis dienstverlening aan de lichtgewonden van de WOZ/OZB.
Stelling 12
Toch kun je beter een schram (1200 euro) aan de confrontatie met de WOZ-draak overhouden dan een dubbele beenbreuk (12.000 euro).
Stelling 13
Schandalig hoe een ouder Limburgs echtpaar is behandeld, vorige week te zien in een uitzending van ‘Eenvandaag’. Er blijft bijna niks van de erfenis over omdat de WOZ-waarde twee keer zo hoog was als de verkoopbrengst van het huis. Zo betalen ze niet het wettelijke percentage van 30 – 40 procent erfbelasting maar 80 – 90 procent.
Erfgenamen als groep niet herkenbaar
Stelling 14
De politiek negeert de commotie over de WOZ. Er Is gekozen voor gemak, de uitwassen vormen kennelijk de prijs die individuele burgers hiervoor moeten betalen. Erfgenamen zijn electoraal niet interessant, ze zijn als groep niet herkenbaar.
Samenvatting:
We hebben gezien dat WOZ/OZB-zaken bij huizen met een waarde van 250.000 euro vaak om klein bier gaan, tientallen euro’s, maar dat is kennelijk genoeg om een ‘WOZ-industrie’ op de been te brengen. Ook makelaars grazen de vruchtbare WOZ-weide inmiddels af met gratis service. We hebben ook gezien dat de gemeenten zich in hun eigen voet schieten, ze verliezen veel geld aan te hoge WOZ-heffingen, die met succes door de bureaus worden bestreden. In relatie tot erfbelastingzaken is een te hoge WOZ een enorme bedreiging voor erfgenamen die slechts een fiscale vrijstelling van 2000 euro hebben (broer, zus etc.) Nu we dit in kaart hebben gebracht, dringt de vraag zich op waarom deze categorie veruit het grootste slachtoffer van de WOZ is, ervan uitgaande dat de overheid het niet moedwillig op deze groep zal hebben gemunt.
WOZ volgt trend traag in dalende markt
De wetgeving is opgesteld in een periode waarin de spiraal opwaarts was, huizenprijzen konden alleen maar omhoog. De toepassing van de wet nu is in een periode waarin de spiraal neerwaarts is, de huizenprijzen kelderen toch, de WOZ volgt die ontwikkeling te traag. Dat wringt. Zo bezien is er indirect een relatie tussen de hoge bonussen van bankiers en de torenhoge aanslag erfbelasting van de meest kwetsbare groep erfgenamen nu.
HMC, themapagina 14 maart 2013